Bất bình đẳng
Bà mẹ và trẻ em cần được bảo vệ hơn nữa
Trong khi nhiều nước trên thế giới đang chuẩn bị cho Ngày của mẹ, hai nghiên cứu mới của ILO đã chỉ ra những bằng chứng mới trên cấp độ quốc gia và toàn cầu về sự cấp thiết tăng cường cho bảo trợ xã hội đối với bà mẹ và trẻ em.
GENEVA – Theo hai nghiên cứu mới nhất của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), thiếu hụt bảo trợ xã hội(*) vẫn đang là một thực trạng đối với một số lượng lớn bà mẹ và trẻ em trên toàn cầu.
Nghiên cứu Bảo hiểm xã hội cho thai sản: Tóm tắt xu hướng chính sách và số liệu cho thấy chỉ 36% lao động nữ được hưởng trợ cấp tài chính trong thời gian nghỉ thai sản. Nhưng trên thực tế, các quy định về nghỉ thai sản lại không được chấp hành nghiêm chỉnh, và chỉ 28% lao động nữ được đảm bảo quyền lợi trong thời gian mang thai.
Nghiên cứu Bảo hiểm xã hội cho trẻ em: Tóm tắt xu hướng chính sách và số liệu cũng chỉ ra một bức tranh đáng lo ngại. Mặc dù đã có thêm nhiều chương trình hỗ trợ quy mô nhỏ trong những năm gần đây nhưng vẫn còn khoảng cách lớn về trợ cấp cho trẻ em và gia đình. Theo nghiên cứu, 108 nước có chương trình trợ cấp cho trẻ em và gia đình được quy định trong luật pháp nhưng thường lại chỉ dành cho những nhóm nhỏ.
"Mỗi ngày, gần 800 phụ nữ tử vong trong khi sinh con. Thêm vào đó, có tới 18.000 trẻ tử vong hàng ngày. Sự thật đáng buồn là mặc cho những nỗ lực hoàn thành các Mục tiêu Thiên niên kỷ, tỉ lệ tử vong của bà mẹ và trẻ em tại các nước đang phát triển vẫn ở mức cao," bà Isabel Ortiz, Giám đốc Ban Bảo trợ Xã hội của ILO cho biết.
Hầu hềt những ca tử vong đều có thể phòng tránh được với hệ thống bảo trợ xã hội hiệu quả. Phổ cập chăm sóc y tế cho bà mẹ và trẻ em là chìa khóa để giảm thiểu tỉ lệ tử vong cũng như hỗ trợ tài chính nhằm đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng, vật dụng cần thiết và tiếp cận với các dịch vụ xã hội," bà Ortis nhấn mạnh.
Ví dụ, một số nước Châu Âu đã cắt giảm mức độ trợ cấp cho bà mẹ và trẻ em hoặc giới hạn phạm vi trợ cấp.
"Các biện pháp củng cố và điều chỉnh tài khóa đe dọa đến tiến độ cải thiện bảo trợ xã hội cho trẻ em và gia đình của các em," bà Ortis nói. "Tỷ lệ trẻ em nghèo đã tăng lên tại 18 trên 28 quốc gia khối EU trong thời kỳ 2008 - 2013."
Mặt khác, một số nước thu nhập thấp và thu nhập trung bình đang kéo dài thời gian nghỉ thai sản hoặc đưa ra thêm những khoản hỗ trợ tài chính cho bà mẹ và trẻ em. Tuy nhiên khoảng cách lớn về độ bao phủ vẫn còn đó.
Hai nghiên cứu đánh giá trên 57 quốc gia thu nhập thấp và thu nhập trung bình thấp nhận thấy chi phí cho phổ cập trợ cấp tài chính căn bản cho thai sản trung bình sẽ chiếm trung bình 0,41% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Trong khi đó, phổ cập trợ cấp cho trẻ em trung bình sẽ cần tới 1,9% GDP. Chi phí dự kiến còn thay đổi theo số lượng trẻ em tại từng quốc gia, như 5,2% GDP đối với Niger hay 0,2% GDP cho Guyana.
Chi phí cho phổ cập hỗ trợ thai sản cũng như trên – từ 0,1% GDP tại các nước như Bhutan, Guyana, Ấn Độ, Indonesia, Mông Cổ, Morocco, Sri Lanka, Việt Nam đến 1,1% GDP tại Niger.
"Trong khi thế giới đang thảo luận chương trình nghị sự phát triển sau 2015, việc cộng đồng quốc tế xác định nguồn lực tài chính cho bảo trợ xã hội là hết sức quan trọng," bà Ortiz nhắc lại bản Khuyến nghị của ILO về Sàn Bảo trợ Xã hội 2012 (số 202).
"Đây là câu hỏi về lựa chọn mục tiêu đúng đắn: tổng chi phí để phổ cập trợ cấp cho tất cả phụ nữ có thai và trẻ em tại 57 nước thu nhập thấp hơn chỉ bằng 0,6% số tiền khối G20 sử dụng để giải cứu khu vực tài chính trong năm 2009," bà Ortiz kết luận.
Bản Khuyến nghị của ILO về Sàn Bảo trợ Xã hội 2012 (số 202) phản ánh sự đồng thuận giữa các chính phủ, các tổ chức của người sử dụng lao động và người lao động từ 185 nước về sự cần thiết phải mở rộng an sinh xã hội.
Hai nghiên cứu bao gồm các số liệu quốc gia cụ thể về bảo trợ thai sản và trợ cấp cho trẻ em và gia đình tại 188 quốc gia được khảo sát.
________________________________________________________________
* Bảo trợ xã hội được ILO định nghĩa là một tập hợp các biện pháp công dành cho mọi thành viên của xã hội nhằm bảo vệ họ trước những biến động kinh tế và khó khăn do mất đi hoặc sụt giảm đáng kể thu nhập từ lao động do các yếu tố như bệnh tật, thai sản, thiếu việc làm, tàn tật, tuổi cao,...; tiếp cận với chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình có trẻ em. Khái niệm bảo trợ xã hội (hay an sinh xã hội) với mục đích giảm thiểu/ngăn ngừa đói nghèo và tình trạng dễ bị tổn thương, được phản ánh qua các tiêu chuẩn của ILO và được chấp thuận bởi các quốc gia.
Nghiên cứu Bảo hiểm xã hội cho thai sản: Tóm tắt xu hướng chính sách và số liệu cho thấy chỉ 36% lao động nữ được hưởng trợ cấp tài chính trong thời gian nghỉ thai sản. Nhưng trên thực tế, các quy định về nghỉ thai sản lại không được chấp hành nghiêm chỉnh, và chỉ 28% lao động nữ được đảm bảo quyền lợi trong thời gian mang thai.
Nghiên cứu Bảo hiểm xã hội cho trẻ em: Tóm tắt xu hướng chính sách và số liệu cũng chỉ ra một bức tranh đáng lo ngại. Mặc dù đã có thêm nhiều chương trình hỗ trợ quy mô nhỏ trong những năm gần đây nhưng vẫn còn khoảng cách lớn về trợ cấp cho trẻ em và gia đình. Theo nghiên cứu, 108 nước có chương trình trợ cấp cho trẻ em và gia đình được quy định trong luật pháp nhưng thường lại chỉ dành cho những nhóm nhỏ.
Mỗi ngày, gần 800 phụ nữ tử vong trong khi sinh con(...)Hầu hềt những ca tử vong đều có thể phòng tránh được với hệ thống bảo trợ xã hội hiệu quả"
bà Isabel Ortiz, Giám đốc Ban Bảo trợ Xã hội của ILO
Hầu hềt những ca tử vong đều có thể phòng tránh được với hệ thống bảo trợ xã hội hiệu quả. Phổ cập chăm sóc y tế cho bà mẹ và trẻ em là chìa khóa để giảm thiểu tỉ lệ tử vong cũng như hỗ trợ tài chính nhằm đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng, vật dụng cần thiết và tiếp cận với các dịch vụ xã hội," bà Ortis nhấn mạnh.
Điều chỉnh tài khóa cắt giảm an sinh xã hội cho các bà mẹ và trẻ em
Xu hướng đáng lo ngại tại nhiều quốc gia là mức độ trợ cấp cho bà mẹ và trẻ em đang bị cắt giảm – kết quả từ các chính sách ổn định tài khóa.Ví dụ, một số nước Châu Âu đã cắt giảm mức độ trợ cấp cho bà mẹ và trẻ em hoặc giới hạn phạm vi trợ cấp.
"Các biện pháp củng cố và điều chỉnh tài khóa đe dọa đến tiến độ cải thiện bảo trợ xã hội cho trẻ em và gia đình của các em," bà Ortis nói. "Tỷ lệ trẻ em nghèo đã tăng lên tại 18 trên 28 quốc gia khối EU trong thời kỳ 2008 - 2013."
Phổ cập bảo trợ xã hội: Cái giá cần trả?
Mặt khác, một số nước thu nhập thấp và thu nhập trung bình đang kéo dài thời gian nghỉ thai sản hoặc đưa ra thêm những khoản hỗ trợ tài chính cho bà mẹ và trẻ em. Tuy nhiên khoảng cách lớn về độ bao phủ vẫn còn đó.
Hai nghiên cứu đánh giá trên 57 quốc gia thu nhập thấp và thu nhập trung bình thấp nhận thấy chi phí cho phổ cập trợ cấp tài chính căn bản cho thai sản trung bình sẽ chiếm trung bình 0,41% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Trong khi đó, phổ cập trợ cấp cho trẻ em trung bình sẽ cần tới 1,9% GDP. Chi phí dự kiến còn thay đổi theo số lượng trẻ em tại từng quốc gia, như 5,2% GDP đối với Niger hay 0,2% GDP cho Guyana.
Chi phí cho phổ cập hỗ trợ thai sản cũng như trên – từ 0,1% GDP tại các nước như Bhutan, Guyana, Ấn Độ, Indonesia, Mông Cổ, Morocco, Sri Lanka, Việt Nam đến 1,1% GDP tại Niger.
"Trong khi thế giới đang thảo luận chương trình nghị sự phát triển sau 2015, việc cộng đồng quốc tế xác định nguồn lực tài chính cho bảo trợ xã hội là hết sức quan trọng," bà Ortiz nhắc lại bản Khuyến nghị của ILO về Sàn Bảo trợ Xã hội 2012 (số 202).
"Đây là câu hỏi về lựa chọn mục tiêu đúng đắn: tổng chi phí để phổ cập trợ cấp cho tất cả phụ nữ có thai và trẻ em tại 57 nước thu nhập thấp hơn chỉ bằng 0,6% số tiền khối G20 sử dụng để giải cứu khu vực tài chính trong năm 2009," bà Ortiz kết luận.
Bản Khuyến nghị của ILO về Sàn Bảo trợ Xã hội 2012 (số 202) phản ánh sự đồng thuận giữa các chính phủ, các tổ chức của người sử dụng lao động và người lao động từ 185 nước về sự cần thiết phải mở rộng an sinh xã hội.
Hai nghiên cứu bao gồm các số liệu quốc gia cụ thể về bảo trợ thai sản và trợ cấp cho trẻ em và gia đình tại 188 quốc gia được khảo sát.
________________________________________________________________
* Bảo trợ xã hội được ILO định nghĩa là một tập hợp các biện pháp công dành cho mọi thành viên của xã hội nhằm bảo vệ họ trước những biến động kinh tế và khó khăn do mất đi hoặc sụt giảm đáng kể thu nhập từ lao động do các yếu tố như bệnh tật, thai sản, thiếu việc làm, tàn tật, tuổi cao,...; tiếp cận với chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình có trẻ em. Khái niệm bảo trợ xã hội (hay an sinh xã hội) với mục đích giảm thiểu/ngăn ngừa đói nghèo và tình trạng dễ bị tổn thương, được phản ánh qua các tiêu chuẩn của ILO và được chấp thuận bởi các quốc gia.